کاشی و سرامیک در دسته محصولاتی قرار دارند که توانسته‌اند رتبه بالایی را در صادرات غیر نفتی ایران، از آن خود کنند. سرامیک و کاشی صادراتی ایرانی به دلیل قیمت مناسب، کیفیت بالا و تنوع بسیار زیاد، طرفداران بسیار دارد و همین موضوع سبب شده تا کارخانه‌های ایرانی تمام تلاش خود را برای ارتقای کیفی محصولات به کار بگیرند. در این مقاله از دومیرو می‌خواهیم مراحل ساخت کاشی سرامیک صادراتی ایران را مورد بررسی قرار داده و شما را با ابتدایی‌ترین مرحله از صادرات کاشی و سرامیک آشنا کنیم.
مواد مورد استفاده در ساخت کاشی و سرامیک
بدنه کاشی از بنتونیت، تالک، دولومیت و کائولین ساخته شده و لعاب آن هم از جنس اکسید سرب، سیلیس، فلدسپات و کائولین است. البته بسته به نوع کاشی و سرامیک و نحوه استفاده از آن‌ها، جنس لعاب، هم متفاوت خواهد بود. برای مثال لعاب‌های شیشه‌ای یا سفید از جنس اکسید قلع هستند. همچنین کاشیهای کف و دیوار هم به طور عمده از خاک رس ساخته شده و موادی برای لعاب آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که زودتر ذوب شوند. به این ترتیب احتمال نفوذ آب کمتر میشود.
مراحل ساخت کاشی سرامیک
آماده سازی مصالح
اولین مرحله در ساخت کاشی سرامیک، آماده‌سازی مصالح است که با جدا کردن ناخالصی‌ها، دانه‌های سنگ و دیگر مواد زائد از خاک رس و تعیین نسبت، انجام میشود. در این مرحله باید خاک را به طور کامل یکنواخت کرده و سپس آن را در معرض هوا قرار داد. پس از این کار خاک رس با 20 تا 25 درصد سلیس، از طریق آسیاب‌های فکی و چکشی به یک گرد یکنواخت تبدیل میشود تا اصطلاحا به عمل آورده شود.
ساخت دوغاب
در مرحله دوم از ساخت و تولید کاشی و سرامیک صادراتی باید مقدار کافی آب را به خاک اضافه کرده تا دوغاب تهیه شود. این آب باید به میزانی باشد که مواد اولیه حالت نرم و مرطوبی پیدا کرده و در عین حال دانه‌بندی شوند. به علاوه برای بهبود مشخصات سرامیک و کاشی صادراتی در مراحل ساخت، موادی مانند سنگ چخماق آسیاب شده یا اکسید کرم به این مخلوط اضافه میشود. به این ترتیب مواد به شکل پودر دانه‌بندی شده‌ای با اندازه حداکثر 63 میکرون درمی‌آیند که رطوبت کافی دارد و می‌توان با استفاده از دستگاه پرس آن‌ها را شکل داد. در این مرحله باید دو نکته را مدنظر قرار دهید:
- آب اضافه شده به خاک باید به قدری باشد که خاصیت شکل‌گیری را در گل ایجادشده به وجود آورد.
- مقدار آب باید به میزانی باشد که بعد از پرس‌کاری، وزن قطعه باعث تغییر شکل آن نشود.
ساخت بیسکوئیت های خام کاشی و سرامیک
پس از اینکه دوغاب ساخته شد، باید برای تایید به آزمایشگاه برود تا از کیفیت کاشی و سرامیک صادراتی مطمئن شویم. در این حالت نوع مصالح و پراکندگی آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته و سپس برای قالب‌گیری به بخش پرس ارسال میشود. نکته مهم اینجا است که برای ساخت کاشی سرامیک باید قالب‌گیری در شرایط خلاء انجام شود تا مقاومت محصولات تولیدی بالا برود.
خشک کردن بیسکوئیت ها مرحله چهارم تولید کاشی
پس از تهیه بیسکوییت‌ها باید آن‌ها را به داخل خشک‌کن فرستاد. در این مرحله آب موجود در قطعات خام کمتر از 1 درصد خواهد شد و قالب‌ها برای ورود به مرحله بعدی ساخت کاشی سرامیک آماده میشوند. در گذشته برای خشک کردن بیسکوییت‌ها از تونل‌های طولانی استفاده می‌شد که این فرایند را تا چند روز طولانی می‌کرد. اما امروزه از خشک‌کن‌های عمودی مدرنی استفاده میشود که زمان انجام فرایند را به کمتر از 20 دقیقه کاهش داده‌اند.
استفاده از خشک‌کن‌های مدرن در تولید کاشی و سرامیک صادراتی باعث میشود که ضایعات به کمترین حد ممکن کاهش پیدا کنند و قالب‌ها دچار ترک یا شکستگی نشوند. به علاوه به دلیل اینکه کاشیهای خام روی هم قرار نمی‌گیرند، اثر برجستگی‌های پشت کاشی روی سایر محصولات باقی نمی‌ماند و به این ترتیب لعاب زنی با کیفیت بیشتری انجام میشود.
پخت بیسکوییت ها
مرحله بعدی از ساخت و تولید کاشی و سرامیک صادراتی پخت بیسکوییت‌های خام است که در دو مرحله انجام میشود که قسمت اول نیم ساعت طول می‌کشد و مرحله دوم که لعاب زنی نام دارد، حدود 35 دقیقه زمان می‌برد. در قسمت اول، از کوره‌های تونلی استفاده میشود که حرارت در آن به تدریج تا 100 درجه سانتی‌گراد افزایش پیدا می‌کند. به این ترتیب آب موجود در قطعه بخار شده و بیسکوئیت خام استحکام بیشتری پیدا می‌کند.
حالا حرارت را به تدریج تا 250 درجه سانتی‌گراد بالا می‌برند تا همه رطوبت موجود در محصول به طور کامل تبخیر شود. این افزایش درجه حرارت تا دمای 800 درجه سانتی‌گراد ادامه پیدا می‌کند تا علاوه بر از بین رفتن آب، بیسکوئیت‌ها حالت شیشه‌ای پیدا کنند.
لعاب زنی کاشی و سرامیک
در اینجا کار ساخت و تولید کاشی و سرامیک صادراتی تقریبا به پایان می‌رسد و قطعه شیشه‌ای شده از کوره خارج میشود. حالا باید لعاب مخصوص روی کاشی و سرامیک پاشیده شود. نکته مهم اینجا است که اجرای گل بر روی کاشی و طرح دادن به آن هم در این قسمت از فرایند ساخت کاشی سرامیک انجام میشود. پس از پاشیده شدن لعاب، باید قطعات دوباره برای پخت به کوره برده شوند تا سطح کاشی و سرامیک حالت یکپارچه پیدا کند. در این مرحله بسته به کیفیت لعاب، کاشیهای ساخته شده درجه‌بندی شده و برای بسته‌بندی ارسال میشوند.
درجه بندی کاشی و سرامیک های تولید شده
فرایند پخت در قسمت لعاب زنی ممکن است باعث ایجاد اشکالاتی در کاشی و سرامیک تولیدی شود که در نهایت درجه آن را مشخص می‌کنند. در این مرحله از ساخت کاشی سرامیک، نیاز است که همه محصولات از نظر وجود ایرادهایی مانند لب‌پریدگی، کیفیت چاپ طرح، ترک، یکدست بودن رنگ‌ها، لعاب برگشتی و جوش مورد بررسی قرار بگیرند. این درجه‌بندی اعداد 1 تا 5 را در برمی‌گیرد که از این میان کاشی و سرامیک درجه 1، 2 و 3 مخصوص صادرات یا عرضه به بازار هستند و کاشیهای درجه 4 و 5 از رده خارج میشوند.
بسته بندی کاشی و سرامیک
در بخش بسته‌بندی باید درجه هر کاشی بر روی آن حک شود. همچنین باید بر اساس اندازه، مشخص گردد که چه تعداد کاشی و سرامیک می‌توانند روی هم قرار بگیرند تا بتوان آن‌ها را در یک بسته قرار داد. بازوهای متحرکی که در بخش بسته‌بندی برای این کار در نظر گرفته شده‌اند، کاشی‌ها را در یک ردیف قرار داده و آن‌ها را در کارتن قرار می‌دهند. سپس یک پلاستیک بر روی بسته‌ها کشیده شده و برای توزیع به انبار ارسال میشوند. برای انتقال کاشی و سرامیک صادراتی از انبار به بازار یا دیگر محل‌های توزیع، باید اصولی را رعایت کرد که ما در مقاله اصول بسته‌بندی و حمل و نقل کاشی و سرامیک درباره آن صحبت کرده‌ایم.
کیفیت و شیوه ساخت کاشی سرامیک در فرایند صادرات بسیار تاثیرگذار است. به همین دلیل باید بدانید که چه مراحلی باید برای رسیدن این محصولات به بازار طی شود. در این مقاله از دومیرو 8 مرحله ساخت و تولید کاشی و سرامیک را بررسی کردیم.
سوالات متداول
برای کاشیهای گرانیتی که بدون لعاب ساخته میشوند و قدرت جذب آب بسیار کمی دارند، پولیش کاری انجام میشود که تا حد خوبی طول عمر این محصولات را افزایش میدهد.
کاهش استحکام و شکننده شدن کاشی و سرامیک، تغییر طیف چاپ و رنگ، ایجاد اختلاف در سایز کاشی‌ها، تمیز نبودن لعاب یا وجود نقاط سیاه در آن، ایجاد ترک‌های مویی یا لب‌پریدگی
